روانشناس خانواده گفت: طرح سنجش کنترل خشم توسط مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران در سال ۱۴۰۰ انجام شد که ۳۱ درصد شرکت‌کنندگان در اين نظرسنجي در مقابل رفتارهاي پرخاشگرانه، رفتار متقابل دارند، مردم ايران جزو فهرست عصباني‌ترين مردم جهان هستند.
به گزارش
هفت چشمه؛ مژده ارشادي در گفت‌وگو با پايگاه خبري تحليلي جهانبين‌نيوز؛ در خصوص علل ايجاد خشم در افراد و راهکارهاي پيشگيري از خشونت و پرخاشگري در زمان عصبانيت، اظهار کرد: ايران جزو کشورهاي جهان سوم محسوب مي‌شود، به همين علت در حال گذر از سنت‌هاي ديرينه و حرکت به سمت تکنولوژي هستيم، مردم نياز دارند که به‌صورت مداوم اطلاعات خود را به‌روز کنند چراکه در معرض هجمه‌اي عظيم از اطلاعات قرار دارند.
اين روانشناس خانواده افزود: از افزايش خودکشي و افسردگي در جامعه نگران هستيم، کرونا آسيب‌هاي فراواني را به سلامت روان بسياري از افراد جامعه وارد کرد، مي‌بينيم که يکي از مهم‌ترين راه‌هاي تشخصيص بيماري رواني رفتارهاي پرخاشگرانه است، نتيجه اتفاقاتي که از يک دهه گذشته در کشور رخ داده است در رواج خشونت در جامعه مشهود است.
وي با بيان اينکه طبق آمار ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهاني خشونت در جهان افزايش پيدا کرده است، گفت: طرح سنجش کنترل خشم توسط مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران در سال ۱۴۰۰ انجام شد که ۳۱ درصد شرکت‌کنندگان در اين نظرسنجي در مقابل رفتارهاي پرخاشگرانه، رفتار متقابل دارند، مردم ايران جزو فهرست عصباني‌ترين مردم جهان هستند.
ارشادي با اشاره به اينکه در حال تبديل شدن به يک جامعه خشمگين هستيم، عنوان کرد: خشم يک واکنش غريزي در انسان محسوب مي‌شود، خشم هميشه چيز بدي نيست، بلکه مسيري است براي ابزار ناراحتي و هر فردي ناراحتي خود را به‌گونه‌اي بيان مي‌کند، براي مثال نوزاد ناراحتي خود را با گريه به اطرافيان نشان مي‌دهد.
عضو انجمن روانشناسي ايران ادامه داد: وقتي بزرگ مي‌شويم در مقابل خواسته‌ها "نه" مي‌گوييم و "نه" مي‌شنويم و اين مسئله واکنش‌هاي درد گونه‌اي را دارد که وقتي آن را ابزار مي‌کنيم به نحوه ابراز آن خشم مي‌شود، خشم هميشه ناسالم نيست و کارکردهاي سالم نيز دارد، ابراز رنج و ناراحتي، يعني فرد به‌دنبال حفظ بقا است و مي‌خواهيم مشکل به‌وجود آمده را حل کنيم.
وي در ادامه در خصوص پرخاشگري، توضيح داد: وقتي درد و رنجي از طريق آسيب زدن به خود و ديگران ابراز مي‌شود، آن را پرخاشگري مي‌ناميم، اين روش منجر به حل مسئله نمي‌شود، بلکه آن را پيچيده‌تر مي‌کند، ابراز ناسالم خشم مصاديق بسياري در جامعه دارد، متاسفانه گاهي مشاهده مي‌شود اگر نسبت به موضوعي با آرامش اعتراض کنيم، کسي توجه نمي‌کند، اما اگر کسي شروع به پرخاشگري کند، تمام توجه‌ها به سمت او جلب مي‌شود و ما را به سمت يادگيري خشونت سوق مي‌دهد.
ارشادي با اشاره به مظاهر خشونت در جامعه، توضيح داد: رفتارهايي بي‌احترامي، فحاشي، تهمت، تنه زدن در خيابان، تهديد و ... نشان از اختلال روان دارد، در جامعه‌اي قرار داريم که افسردگي در آن در حال افزايش است و از مرز هشدار عبور کرده و خودکشي سير صعودي دارد، افراد در معرض استرس‌هاي شديد و اختلالات شخصيتي و روان‌پريشي و اختلالات دو قطبي هستند و بايد آمادگي داشته باشيم که خود را حفظ کنيم.
اين مدرس دانشگاه بيان کرد: انواع خشونت شامل جسمي (کتک زدن) خشونت رواني (تحقير کردن) و آسيب به خود مثلا رژيم غذايي سخت است که بايد خشونت اقتصادي را نيز به آن وارد کنيم، ناعدالتي که در طبقات مختلف جامعه وجود دارد، خشونت اقتصادي را در پي دارد، تورم، ماليات سنگين، رشوه، اخاذي، ربا، ورود به حيطه خصوصي افراد از مصاديق مشکلاتي است که افراد را به سمت خشونت سوق مي‌دهد.
وي با تاکيد بر اينکه برخي خشونت و پرخاشگري را نوعي افتخار به‌ويژه در بين آقايان مي‌دانند، تصريح کرد: اين را نوعي مردانگي و غيرت مي‌دانند، وقتي خشم را تجربه مي‌کنيد و شما را به سمت پرخاشگري مي‌برد، احساس حقارت به شما دست مي‌دهد و اين مسئله مهم است، يعني اگر احساس کرامت کنيد به سمت خشونت و پرخاشگري نمي‌رويد، ولي اگر احساس کنيد که تحقير شده‌ايد و مورد بي‌توجهي قرار گرفته‌ايد، مي‌خواهيد خود را نشان دهيد و فرد را موظف کنيد که با شما با احترام رفتار کند.
ارشادي با اشاره به اينکه طبق آمار ارائه شده از سوي مراجع انتظامي سن سارقان به زير ۱۵ سال رسيده است، خاطرنشان کرد: اعلام مي‌کنند که خشونت خانگي، نزاع خياباني، طلاق، اختلافات مالي خانوادگي افزايش پيدا کرده است و نشان مي‌دهد که پرخاشگري را در جامعه بيشتر کرده‌ايم، برخي کارشناسان معتقدند کنترل اجتماعي کاهش پيدا کرده است و همين مسئله موجب شده تا شاهد افزايش پرخاشگري در جامعه باشيم.
اين روانشناس خانواده افزود: تعداد نيروهاي انتظامي، قوه قضائيه و قوه قهريه افزايش پيدا کرده است و مجازات‌هايي که براي متخلفان در نظر گرفته مي‌شود، بازدارندگي لازم ندارد، بخشش‌ها، تعديل مجازات و مجازات‌هاي جايگزين حبس براي افرادي که بار اول مرتکب جرم شده‌اند استفاده مي‌شود که القا مي‌کند ممکن است براي هر کسي يکبار اتفاق بيوفتد و اين موجب مي‌شود که خطا تکرار شود و فردي که مورد هجمه واقع شده در دفعه بعد ترجيح مي‌دهد براي احقاق حق خود شخصا وارد عمل شود.
وي تاکيد کرد: در حال حاضر بي‌ثباتي اقتصادي در کشور را تجربه مي‌کنيم و به همين علت نمي‌توانيم بسياري از نيازها و خواسته‌هاي خود را برآورده کنيم، هر روز در جامعه با مشکلات مالي دست و پنجه نرم مي‌کنيم، تورم بالا مي‌رود، دستمزد کاهش پيدا مي‌کند، افت کيفيت خدمات رخ مي‌دهد، نرخ بيکاري افزايش پيدا مي‌کند، شاهد نااميدي مدني هستيم و ميلياردها دلار پول کشور از بين مي‌رود و هيچ شفافيتي در اين حوزه وجود ندارد که در نهايت اين اتفاقات در کشور منجر به ناکامي اجتماعي مي‌شود که نتيجه آن محروميت از امکانات و پرخاشگري است.
ارشادي اضافه کرد: يک ضرب‌المثل قديمي مي‌گويد "آدم گشنه که دين و ايمان ندارد" و اگر در جامعه‌اي زندگي کنيم که مصاديق تضييع حقوق در آن زياد است و حرف تو شنيده نشود، دچار حس شرم و حقارت مي‌شوي، بنابراين اين جامعه به سمت خشونت و پرخاشگري سوق پيدا خواهد کرد.
اين روانشناس خانواده با بيان اينکه دور شدن از خواسته‌ها روز به روز افراد را عصبي‌تر مي‌کند، توضيح داد: افراد مسن دنيا را متفاوت‌تر از قشر جوان مي‌بينند و مي‌دانند که چرخ دنيا خواهد چرخيد و شرايط به همين‌گونه نخواهد بود، مصاديق ناعدالتي و نابرابري در تمامي حوزه‌ها به وفور در جامعه وجود دارد، شروع به حذف منتقدان کرده‌ايم و اين موجب شده تا مردم خشم را نشان دهند.
وي با تاکيد بر اينکه بايد پشت اقدامات در جامعه اهداف صادقانه وجود داشته باشد، تصريح کرد: مردم همواره منتظرند که مورد سوء استفاده قرار بگيرند، همين موجب شده تا مردم پرخاشگر و عصبي شوند، بي‌توجهي به موضوعاتي مانند شايسته‌سالاري، تشويق، توجه و سرکوب احساسات موجب شده تا آرامش رواني و اعتماد در جامعه مخدوش شود.
ارشادي يادآور شد: وقتي بحث کنترل خشم در جامعه مطرح مي‌شود، يعني به فرد مي‌گوييم "عصبي نشو" و اين مصداق سرکوب احساس است و فرد تا يک نقطه‌اي مي‌تواند اين مسئله را تحمل کند و از يک جايي به بعد شاهد سرريز احساسات و خشونت خواهيم بود.
مدرس دانشگاه با اشاره به اينکه افراد در جامعه و بر جامعه تاثير مي‌گذارند، عنوان کرد: وقتي در حال تجربه خشم و ناکامي هستيم، آن‌گاه منطق به هم مي‌ريزد و هورمون‌هايي در بدن ترشح مي‌شود که بدن را براي فعاليت‌هاي خشونت‌آميز فراهم مي‌کند.
وي با ارائه راهکارهايي براي کنترل خشم و جلوگيري از پرخاشگري، خاطرنشان کرد: با جامعه‌اي روبرو هستيم که پرخاش، تهديد و ناديده‌انگاري در آن جواب نمي‌دهد، ايجاد فضاي همدلانه و مسئولانه در عين انتقادپذيري و راه‌اندازهاي درک هيجاني (هوش) بسيار ضرورت دارد و مصاديق پرخاشگري را در جامعه کاهش مي‌دهد.
ارشادي بيان کرد: بايد عدالت در جامعه ترويج شود، مصاديق ناعدالتي موجب مي‌شود فرد احساس پوچي داشته باشد، احساسات افراد براي کنترل خشم نبايد سرکوب و همچنين فضاهاي امن براي بروز خشم بايد فراهم شود، اگر مهارت فرد به درستي هدايت شود، مي‌تواند براي جامعه موثر باشد، ظرفيت‌ها بايد ديده شود و اگر نمي‌توانيم پاسخگو باشيم، وجود فرد را نفي نکنيم.
اين روانشناس خانواده گفت: نقاط ضعف در جامعه ديده مي‌شود، اما تا زمان ايجاد بحران آن را ناديده مي‌گيريم و سپس با سرکوب درصدد آرام کردن جو هستيم، اين رويه کاملا اشتباه است، بايد حس ارزشمندي به فرد داده شود تا بتواند سختي‌ها را تحمل کند.